Ogledalo pjesničkog bića

Budo Cetinjski OBALE CETINjSKOG NEBA; izdavači: Štampar Makarije iz Beograda i Obodsko slovo iz Podgorice

Krajem prošle  (2016) godine  izašla je iz štampe knjiga poezije Buda Cetinjskog Obale cetinjskog neba u (drugom) izdanju koju su  zajedno objavili ,,Štampar Makarije” iz Beograda i  ,,Obodsko slovo” iz Podgorice. Pjesnik je svim  srcem i dušom, svojom emotivnom egzistencijom  utonuo u duhovne,  neprolazne dubine i ljepote svoga rodnog grada, a istovremeno i sopstvenog pjesničkog bića.  U ovoj knjizi autor na jedan veoma moderan način, bez poetskih digresija, dolazi do  zrelih, uspjelih ostvarenja   i   lirski intoniranih rezultata. Posebno je značajno da je ova poezija  tako oblikovana da predstavlja razglednicu, u pravom smislu riječi,  jednog izuzetnog istorijskog i istorijom opčinjenog grada, njegovih predjela i objekata, gdje  svaki pedalj ima svoju slavnu prošlost, svoju istorijsku genezu. Međutim, veoma je dobro što poeta nije pao u iskušenje  istoricizma i prepričavanja epskih epizoda. Pjesnika interesuje ono što nije istorija, a jeste poezija u istoriji, odnosno iskazuje reminiscenciju svijetlog i  prkosnog trajanja grada pod Orlovim kršom. 

Dijapazon pjesnikovog  interesovanja je veoma širok: zgusnutog jezika, s neospornim estetskim kvalitetima, najčešće se izražava jezgrovitim i univerzalnim (pokatkad i metafizičkim) šiframa. Muzikalnošću i toplinom stiha plijeni čitaoca, a iracionalnim simbolima povezuje različite svjetove. Svaka njegova pjesma predstavlja sopstveno  znamenje dubokih nemira natopljenih vizijama ljepote, sjete i snova. Knjiga je sadržinski tako sastavljena da je svaka četvrta pjesma u njoj napisana u vezanom stihu sa specičičnim i originalnim načinom oblikovanja i interpretacije, dok je čitava zbirka  tako koncipirana da je simetrično  raspoređena u odnosu na centralni, središnji dio knjige.  Od ovoga su izuzete samo uvodna (Cetinjski dani) i završna pjesma (Zagrablje)  koje su stoga odštampane kurzivnim  slovima.

Kao eklatantan primjer zgusnutog, toplog i lirski sročenog i muzikom nadahnutog stiha služi pjesma Vladičina bašta,  koja ima tri strofe i predsavlja pravu kantilenu. Ispjevana je u specifilnom stihu, kojim se autor služi i u ostalim rimovanim pjesmama. Idilična i veoma plastična slika Vladičine bašte, koju poeta posmatra i doživljava tokom jedne lagane majske šetnje, iskazana je na sljedeći način: Zeleno veče prekrilo grane/ preblagi suton melemno vene/ polegle zvijezde/ klijaju ruže/ ljubav se utkala u oči snene. // Zelena sjenka ispreda niti/ korak zanosno i tajno gazi/ presahli zvuci/ zaspale ptice/ čežnje se plode na tihoj stazi. // Zelena stabla nebesa šire/ rodna se trava vidikom žari/ Manastir ćuti/ Biljarda spava/ ljepotom noći pogled krstari. Simetrično ovoj pjesme, u odnosu na ,,centralnu“ osu (sredinu) knjige, nalazi se pjesma Cetinjske kiše  koja ima četiri strofe, ispisane (ispjevane) u istom rimovanom obliku, ali dijametralno suprotna po raspoloženju i vokaciji tako da u potpunosti dočarava sumornu sliku nadaleko čuvenih cetinjskih kiša. Ovdje prenosimo samo prvu strofu te sumornočću i turobnošću ispunjene pjesme: Uporno kapaju napukli dani/ nebo skriveno pod  čelom diše/ bezbojno grizu/ potajno dobuju/ u modrim žilama cetinjske kiše...

Kao drugi dio ove knjige poezije nalazi se sonetni vijenac Buda Cetinjskig pod naslovom Drumom hodočašća .Ovu najtežu formu pjesničkog izraza autor je na maestralan način savladao i dao nam izvanredno djelo koje ima sve najbolje odlike ovog književog žanra. Vijenac ima (uobičajenih) čertnaest soneta, od kojih svaki naredni započinje zadnjim stihom prethodnog, tako da samostalno izdvojeni i povezani obrazuju Magistrale koje su date u akrostihu. Pored njih, na početku se nalazi  i Prolog, uvodni (šesnaesti) sonet, koji je takođe napisan u akrostihu.  U njemu se ističe da je i ovo pjesničko  ostvarenje posvećeno rodnom gradu što se jasno vidi iz završnih stihova tog soneta: Ako sam ga nebu nesvjesno ulio/ Cetinjskom životu vjerno je ostalo. Treba   posebno naglasiti da je sonetni vijenac Drumom hodoašća dobio glavnu nagradu na anonimnom konkursu bjelopljskog časoposa Odzivi (1995. g.).

Inače, Budo Cetinjski je član Udruženja književnika Srbije, Udruženja književnika Crne Gore  i Saveza  novinara Srbije i Crne Gore, a bio je i predsjednik Knjževne opštine Cetinje.

Veselin Mišnić